Αγκυλωτική Σπονδυλίτιδα- Στόχοι προγράµµατος φυσικοθεραπείας

 

 Αγκυλωτική σπονδυλίτιδα είναι µια χρόνια, προοδευτική (όχι 

µικροβιακή) φλεγµονώδης πάθηση των αρθρώσεων της σπονδυλικής 

στήλης που αρχίζει από τις ιερολαγόνιες αρθρώσεις και προχωρεί προς τα 

πάνω προκαλώντας οστεοποίηση των παρασπονδυλικών συνδέσµων για 

να καταλήξει τελικά στην αγκύλωση της σπονδυλικής στήλης.    

Είναι επίσης γνωστή και µε διάφορα άλλα ονόµατα όπως : 

1) Αγκυλοποιητική  σπονδυλαρθρίτιδα 

2) Νόσος ¨Marie-Stumpell-Bachterew¨    

Η αγκυλωτική σπονδυλίτιδα ανήκει στις οροαρνητικές 

σπονδυλαρθρίτιδες που αποτελούν µια οµάδα παθήσεων, οι οποίες 

χαρακτηρίζονται από απουσία του ρευµατοειδή παράγοντα και άλλων 

µέχρι στιγµής αυτοαντισωµάτων και έχουν κοινά ορισµένα επιδηµιολογικά 

, παθογενετικά, κλινικά και παθολογοανατοµικά χαρακτηριστικά. Οι 

σπονδυλαρθρίτιδες είναι η αγκυλωτική, το σύνδροµο Reiter, η 

εντεροπαθητική, που συνδέεται µε τις φλεγµονώδεις νόσους του εντέρου 

(ελκώδης κολίτιδα και νόσο του Crohn), η ψωριασική και τέλος η 

 22 

αντιδραστική αρθρίτιδα. Κοινά χαρακτηριστικά των σπονδυλαρθρίτιδων 

αυτών είναι: η ενθεσοπάθεια, η εντόπιση και ακτινολογική απεικόνιση, ο 

τύπος της περιφερικής αρθρίτιδας, η απουσία του ρευµατοειδή 

παράγοντα, η απουσία ρευµατοειδών οζιδίων, η έντονη οικογενής 

προδιάθεση, η ηλικία των ασθενών και η ύπαρξη εξωαρθρικών 

εκδηλώσεων.  Οι οροαρνητικές σπονδυλαρθρίτιδες διακρίνονται µε βάση 

τους ειδικούς χαρακτήρες της αρθρικής ή περιαρθρικής προσβολής, τις 

ειδικές εξωαρθρικές εκδηλώσεις και τον τρόπο εξέλιξής τους.

                                          Κλινική εικόνα 

H πάθηση προσβάλλει κατά κανόνα άνδρες ηλικίας 15-30 ετών. Είναι 

συχνότερη στην καυκάσια φυλή (1% του γενικού πληθυσµού ). Η νόσος 

αρχίζει ύπουλα, µε συµπτώµατα οσφυαλγίας και ενίοτε µε ενόχληση κατά 

τους γλουτούς και το πίσω µέρος των µηρών. Προοδευτικά αυξάνετε ο  πόνος 

χαµηλά στη µέση και τους γλουτούς και παρατηρείται δυσκαµψία, που γίνεται 

περισσότερο αισθητή, όταν ο άρρωστος σηκώνεται το πρωί από το κρεβάτι. 

Σπάνια ο πόνος αντανακλά στον ένα µηρό ή την κνήµη, οπότε είναι δυνατόν 

να γίνει σύγχυση µε δισκοπάθεια καθώς η οσφυαλγία αποτελεί συχνότατο 

σύµπτωµα σε µηχανικές βλάβες της σπονδυλικής στήλης 

Αργότερα ο πόνος επεκτείνεται στο θώρακα, τις πλευρές και το στέρνο. 

Μερικοί ασθενείς παραπονιούνται για πόνο στους τροχαντήρες, τα γόνατα τις 

πτέρνες και γενικά σηµεία πρόσφυσης µυών (ενθεσοπάθεια, αχίλλειος-

πτέρνα, πελµατιαία απονεύρωση, λαγόνια ακρολοφία). Επίσης η νόσος 

µπορεί να αρχίσει µε µια εξωαρθρική εκδήλωση από τους οφθαλµούς που 

ονοµάζεται µη κοκκιωµατώδης ιριδοκυκλίτιδα 

Κατά την εξέταση διαπιστώνεται σανιδώδης δυσκαµψία της σπονδυλικής 

στήλης της οποίας όλες οι κινήσεις είναι περιορισµένες αλλά ελάχιστα 

επώδυνες . Η έκπτυξη του θώρακα που φυσιολογικά φτάνει τα 6-7 εκ., 

ελαττώνεται από προσβολή των πλευροσπονδυλικών αρθρώσεων µε 

αποτέλεσµα ο ασθενής να έχει αποκλειστικά διαφραγµατική αναπνοή (κατά 

την εισπνοή η κοιλιά αντί να ¨εισροφάται¨ προβάλλει). Οι ακανθώδεις 

αποφύσεις της ΣΣ παρουσιάζουν ελάχιστη ευαισθησία στην πίεση ή πλήξη. Οι 

µεγάλες αρθρώσεις των άκρων συνήθως είναι ελεύθερες, σε προχωρηµένα 

στάδια µπορεί να προσβληθούν και να παρουσιάσουν δυσκαµψία ή και 

µερική αγκύλωση σε αντίθεση προς τις µικρές αρθρώσεις που είναι πάντοτε 

ελεύθερες.  

                               Στόχοι προγράµµατος φυσικοθεραπείας  

Ο πόνος είναι πάντα ο πρώτος στόχος θεραπείας. Κύριο µέληµα  του 

φυσικοθεραπευτή είναι να ανακουφίσει από τον πόνο. Όταν οι αρθρώσεις 

είναι επώδυνες περιορίζεται και η κινητικότητά τους. Οι µύες που κινούν τις 

αρθρώσεις χάνουν σταδιακά την δύναµή τους γεγονός που οδηγεί σε 

µεγαλύτερο πόνο και περιορισµό της κίνησης. Μειώνοντας τον πόνο αφενός 

ανακουφίζεται το άτοµο, αφετέρου καθίσταται δυνατό να προχωρήσει ο 

φυσικοθεραπευτής στο επόµενο στάδιο του προγράµµατος, που είναι η 

διατήρηση του εύρους κίνησης των αρθρώσεων. 

  Με κατάλληλες τεχνικές, ο φυσικοθεραπευτής κινητοποιεί τις 

προσβεβληµένες αρθρώσεις έχοντας σκοπό να διατηρήσει το εύρος κίνησής 

τους και να αποφευχθούν οι παραµορφώσεις. Επιπλέον διδάσκει κατάλληλες 

ασκήσεις που το άτοµο θα εκτελεί όχι µόνο κατά τη διάρκεια της συνεδρίας, 

αλλά και µόνο του στο σπίτι ή και στο χώρο εργασίας. Με αυτό τον τρόπο οι 

µύες του θα διατηρήσουν τη δύναµη τους και σταδιακά θα την αυξήσουν. 

  Ο συνδυασµός εύρους κίνησης - µυϊκής δύναµης βοηθά το άτοµο να 

διατηρεί τον έλεγχο των κινήσεων των µελών του σώµατος του . Έτσι, οι 

καθηµερινές του δραστηριότητες διευκολύνονται και το άτοµο δεν έχει 

απώλεια της λειτουργικής του ικανότητας. 

  Σε κάποιες ρευµατοπάθειες προσβάλλονται οι αρθρώσεις του θώρακα 

και της σπονδυλικής στήλης . Τα άτοµα που παρουσιάζουν τέτοια 

συµπτώµατα πρέπει οπωσδήποτε να ακολουθούν ειδικά προγράµµατα 

ασκήσεων που θα τα βοηθήσουν να διατηρήσουν την αναπνευστική τους 

ικανότητα στο µέγιστο βαθµό. Όσο µεγαλύτερη απώλεια αυτής της ικανότητας 

έχει το άτοµο, τόσο δυσκολεύεται στην καθηµερινή του ζωή και ταυτόχρονα 

αυξάνεται ο κίνδυνος λοιµώξεων. 

Η πιο βασική παράµετρος κάθε προγράµµατος φυσικοθεραπείας είναι 

η εκπαίδευση του ατόµου που πάσχει . Ο φυσικοθεραπευτής έχει καθήκον να 

επιδιώξει το µέγιστο δυνατό όφελος για τους ασθενείς του. Αυτό δεν 

καθίσταται δυνατό αν η φυσικοθεραπεία γίνεται µηχανικά και 

αυτοµατοποιηµένα . Αντίθετα, όταν το άτοµο που πάσχει διδαχθεί την αξία της 

ενεργούς συµµετοχής του τόσο κατά τη διάρκεια της συνεδρίας, όσο και στην 

εκτέλεση ασκήσεων στο σπίτι, το όφελος πολλαπλασιάζεται. 

  Πέρα από τις ασκήσεις , πρέπει να διδαχθεί πώς να προφυλάσσει τις 

αρθρώσεις του από άσκοπη καταπόνηση και πώς να τις ανακουφίζει µόνο του 

από τον πόνο. Επίσης είναι σηµαντικό να γίνει σωστή ενηµέρωση και 

εκπαίδευση του ίδιου του ασθενή και του οικογενειακού περιβάλλοντος του, 

ώστε να το βοηθούν ουσιαστικά στον αγώνα του ενάντια στην πάθησή του.