Ο ρόλος της φυσικοθεραπείας στις κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις

Καθημερινώς πρέπει να εκτελούνται με προσοχή παθητικές κινήσεις για την διατήρηση της τροχιάς των αρθρώσεων. Η παθητική κινητοποίηση των αρθρώσεων βοηθά και στην χαλάρωση του ασθενούς μειώνοντας την σπαστικότητα προάγοντας έτσι την φυσιολογική νευρομυϊκή λειτουργία των αρθρώσεων.

Η φυσικοθεραπεία ξεκινά με την είσοδο του ασθενούς στην εντατική μονάδα. Πρωτεύοντα ρόλο αποτελεί η αναπνευστική φυσικοθεραπεία, με σκοπό τον βρογχικό καθαρισμό (απομάκρυνση των βρογχικών εγκρίσεων), την πλήρη έκπτυξη όλων των πνευμονικών πεδίων για αποφυγή αναπνευστικών επιπλοκών με σωστή θέση και στάση στο κρεβάτι για την πρόληψη εισρόφησης.

Η παρατεταμένη παραμονή του ασθενούς σε κωματώδη κατάσταση συνήθως συνοδεύεται από μυϊκή υπερτονία και αυξημένη αντανακλαστική δραστηριότητα η οποία οδηγεί σε συμφύσεις και παραμορφώσεις των αρθρώσεων. Ο κίνδυνος αυξάνεται και από την λανθασμένη τοποθέτηση των αρθρώσεων στο κρεβάτι αλλά και από την ύπαρξη άλλων κακώσεων όπως κατάγματα των άκρων.

Για αυτό ο κίνδυνος παραμορφώσεων και συμφύσεων είναι μεγάλος σε ασθενείς με κάκωση του εγκεφάλου, προβλήματα τα οποία μπορεί να εμποδίζουν σε μεγάλο βαθμό την θεραπεία του ασθενούς στο επόμενο στάδιο. Για αυτό ένας βασικός στόχος του φυσιοθεραπευτή με την πρώτη επίσκεψη στον ασθενή είναι η πρόληψη παραμόρφωσης των αρθρώσεων.

Ο φυσιοθεραπευτής μετά από την άδεια του θεράποντα ιατρού και σε συνεργασία με το υπόλοιπο νοσηλευτικό προσωπικό τοποθετεί τον ασθενή σε συγκεκριμένες θέσεις οι οποίες μειώνουν την ανώμαλη αντανακλαστική δραστηριότητα και έτσι ο θεραπευτής μπορεί ευκολότερα να ελέγξει και να προλάβει την σπαστικότητα

Επίσης καθημερινώς πρέπει να εκτελούνται με προσοχή παθητικές κινήσεις για την διατήρηση της τροχιάς των αρθρώσεων. Η παθητική κινητοποίηση των αρθρώσεων βοηθά και στην χαλάρωση του ασθενούς μειώνοντας την σπαστικότητα προάγοντας έτσι την φυσιολογική νευρομυϊκή λειτουργία των αρθρώσεων.

Η φυσικοθεραπεία συνεχίζεται και μετά την έξοδο του ασθενούς από το νοσοκομείο. Πρέπει να τονισθεί ότι προτιμότερο είναι ο ασθενής να συνεχίζει την θεραπεία σε ειδικά κέντρα αποκατάστασης, γιατί εκτός από τα προβλήματα στην κινητικότητα οι κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις συνοδεύονται και από άλλες διαταραχές οι οποίες δεν είναι στην αρμοδιότητα του φυσιοθεραπευτή.

Ο ασθενής μπορεί να έχει προβλήματα στον γραπτό και προφορικό λόγο, στην επικοινωνία και στη συμπεριφορά. Σε ειδικά κέντρα αποκατάστασης και αποθεραπείας κάτω από τον συντονισμό του ιατρού αποκατάστασης, ο φυσιοθεραπευτής, ο λογοθεραπευτής , ο ψυχολόγος και ο κοινωνικός λειτουργός συνεργάζονται με σκοπό την ολοκληρωμένη αποκατάσταση του ασθενή σε όλα τα επίπεδα με κύριο στόχο την κοινωνική και επαγγελματική επανένταξη του ατόμου.

Η πορεία και η εξέλιξη των ασθενών με κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις δεν είναι ίδια για όλους τους ασθενείς. Ο βαθμός και ο χρόνος της αποκατάστασης εξαρτάται κυρίως από το σημείο και την έκταση της βλάβης του εγκεφάλου. Το πρόγραμμα φυσικοθεραπείας πρέπει να είναι αυστηρά προσαρμοσμένο στις ανάγκες του κάθε ασθενούς ξεχωριστά.

Δυστυχώς ορισμένοι ασθενείς μπορεί να μείνουν κλινήρης, όπου ο βασικός στόχος της φυσικοθεραπείας είναι η αποφυγή κατακλίσεων και παραμορφώσεων. Η ορθοστάτηση σε ειδικά κρεβάτια αλλά και η υδροθεραπεία όχι μόνο επιφέρουν σημαντικά αποτελέσματα στην αποφυγή των παραπάνω επιπλοκών αλλά και βελτιώνουν την αυτοπεποίθηση και το ηθικό του ασθενούς.

Γενικά ο φυσιοθεραπευτής προσπαθεί να αναχαιτίσει την σπαστικότητα με σκοπό την διευκόλυνση ενεργητικών κινήσεων. Προοδευτικά ο ασθενής μαθαίνει να γυρίζει στο κρεβάτι και να σηκώνεται στην καθιστή θέση από όπου εκπαιδεύεται σε ισορροπιστικές αντιδράσεις και στην συνέχεια εκπαιδεύεται στην ισορροπία στην όρθια θέση. Η καλή ισορροπία στην όρθια θέση είναι προαπαιτούμενη για σωστή και ελεύθερη βάδιση.

Η αποκατάσταση της βάδισης είναι ο υψηλότερος στόχος της φυσικοθεραπείας γιατί δίνει ελευθερία και ανεξαρτησία στον ασθενή. Η εφαρμογή υδροθεραπείας σε ειδική πισίνα με σύστημα αντίθετης ροής του νερού με ταυτόχρονη χρήση ρυθμιζόμενου ύψους βυθιζόμενης πλατφόρμας διευκολύνει και επιταχύνει την θεραπεία της βάδισης. Επίσης η υδροθεραπεία σε ζεστό νερό βοηθά στην χαλάρωση του ασθενούς, διευκολύνοντας έτσι την ενεργητική κινητοποίηση των αρθρώσεων.

Ο φυσιοθεραπευτής πρέπει να αξιολογεί τον ασθενή συνεχώς, έτσι ώστε οι στόχοι της αποκατάστασης να προσαρμόζονται κάθε φορά ανάλογα με την πρόοδο του ασθενούς. Είναι πολύ δύσκολο από την αρχή να καθοριστούν οι τελικοί στόχοι και ο βαθμός αποκατάστασης ενός ασθενούς. Τέλος πρέπει να τονισθεί ότι η στενή συνεργασία και ενημέρωση του ασθενούς και του οικογενειακού του περιβάλλον αποτελεί πρωτεύοντα ρόλο για μια επιτυχημένη αποκατάσταση.

Πηγές: -Carr, J and Shepherd, R. (1999) Neurological Rehabilitation. Optimizing Motor Performance. Oxford Butterworh-Heinemann - Carr, J and Shepherd, R. (1980) Physiotherapy in Disorders of the Brain. Heinemann Medical Books. - Downie, A.P. (1992) Cash's Textbook of Neurology for Physiotherapists. 4th ed. London Mosby. - Thomson, A., Skinner, A. and Piercy, J. (1991) Tidy's Physiotherapy. 12th ed. Oxford Butterworh-Heinemann

πηγη http://www.iatronet.gr/

Γράφει: Πράσινος Δημήτρης
Φυσικοθεραπευτής, ΜSc, MCSP