ΙΔΙΟΔΕΚΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΣΥΣΤΗΜΑ: ΙΔΙΟΔΕΚΤΙΚΟ

Οι αισθητηριακοί υποδοχείς για το ιδιοδεκτικό σύστημα βρίσκονται στους μυς και τις αρθρώσεις. Το σύστημα αυτό παίρνει πληροφορίες από τους μυς μας, τένοντες και συνδέσμους και μας δίνει μια αίσθηση του πού βρίσκεται το σώμα μας στον χώρο και τα όρια του σώματός μας. Μας επανατροφοδοτεί για την θέση του σώματος και την δύναμη και εύρος της κίνησης. Αυτό είναι που μας βοηθά να κάμψουμε το γόνατο στη σωστή γωνία για να σηκωθούμε από την καρέκλα, κατεβαίνοντας γλυκά από το πεζοδρόμιο και να χειριστούμε μολύβια, κουμπιά, κουτάλια και κόμπους (Anderson & Emmons 1996, Reisman & Hanchu 1992, SSI 1986). Το ιδιοδεκτικό σύστημα ερεθίζεται με την βαριά δουλειά ή την δουλειά με αντίσταση ή τις εκτάσεις στις αρθρώσεις. Όταν τραβούμε ή σπρώχνουμε κάτι βαρύ, οι αρθρώσεις απομακρύνονται λίγο ή συμπιέζονται, στέλνοντας πληροφόρηση στον εγκέφαλο για την δύναμη και το εύρος της κίνησης. Ο ερεθισμός του ιδιοδεκτικού συστήματος πιστεύεται ότι έχει ηρεμιστική επίδραση στους μαθητές εάν είναι υπερδιεγερμένοι και διεγερτική επίδραση στους υπο-διεγερμένους (Ayres 1979) – που σημαίνει, η ιδιοδεκτικότητα ομαλοποιεί την διέγερση από το υπέρ ή υπό ερεθιστικό επίπεδο σε ένα πιο θετικό επίπεδο.

Η σταθερή πίεση μπορεί να προστεθεί με το κρέμασμα, το έρπισμα κάτω από βαριές καρέκλες με σακουλάκια με φασόλια, ξάπλωμα κάτω από βαριές κουβέρτες και μεταφορά βαριών πραγμάτων. Οι εκτάσεις μπορούν να προστεθούν βάζοντας τους μαθητές να τραβούν κάτι βαρύ όπως ένα κομμάτι πλαστελίνης που έχει επικολληθεί στο θρανίο. Άλλος αποδεκτός τρόπος είναι να βάλουμε τον μαθητή να τακτοποιήσει τα βιβλία της βιβλιοθήκης χρησιμοποιώντας ένα βαγονέτο. Οι μαθητές μπορούν να στοιβιάσουν καρέκλες, ή να μαζέψουν τα τραπέζια ή να σφουγκαρίσουν το πάτωμα στην Τάξη. Η περιποίηση του κήπου είναι μια θαυμάσια και διασκεδαστική μέθοδος για να προωθηθεί η βαριά εργασία και να ενσωματωθεί στο πρόγραμμα μάθησης την ίδια στιγμή. Τα πηδήγματα σε μικρά τραμπολίνο προωθεί το ιδιοδεκτικό εισερχόμενο επιπρόσθετα με το αιθουσαίο εισερχόμενο. Η χρήση ανθεκτικών και ισχυρών χειρισμών (πχ lego, κύβοι ταιριάσματος, πλαστελίνη) αυξάνει τον ιδιοδεκτικό ερεθισμό στα χέρια. Το καθάρισμα του πίνακα, η μπουγάδα και το γέμισμα της μηχανής του χυμού μπορούν να προωθήσουν ιδιοδεκτικό ερεθισμό και προεπαγγελματική εκπαίδευση.

Οι άνθρωποι που έχουν προβλήματα σε αυτό το σύστημα έχουν την τάση να μην τοποθετούν καλά το σώμα τους σε σχέση με τα έπιπλα ή εργαλεία και να κάθονται στραβά στην καρέκλα ακόμη και εάν τα διορθώσουμε. Οι άνθρωποι με ιδιοδεκτικές δυσκολίες «έχουν δυσκολία να μετρήσουν τον βαθμό, την διεύθυνση και την αδιόρατη κρίση των κινήσεων που χρειάζονται για απαλές και συντονισμένες δράσεις. Μπορεί να χτυπούν πράγματα πάνω ή κάτω ή να μην πετυχαίνουν έναν στόχο» (κακή ποσόστωση δύναμης) (Reisman & Hanchu 1992 p.19, Anderson & Emmons 1996). Δεν μπορούν να πιάσουν μια μπάλα, να παίξουν ποδόσφαιρο (γιατί η μπάλα πηγαίνει πολύ γρήγορα για να την ακολουθήσουν τα μάτια) κλπ.

Συνήθως τα παιδιά με δυσκολίες σε αυτό το σύστημα είναι τα τελευταία που τα διαλέγουν για μια ομάδα σύμφωνα με τους Anderson & Emmons 1996. Χτυπούν το χέρι τους στα πράγματα όταν τα πλησιάζουν. Πολλές φορές όταν βάζουν ένα αντικείμενο σε ένα τραπέζι χτυπάνε το χέρι τους καθώς το τραβάνε, ή χτυπούν σε κόχες επίπλων. Μπορεί το πιρούνι να χάνει το στόμα και τρυπάει τα χείλη ή το μάγουλό. Μπορεί να προσπαθήσουν να πιάσουν το ποτήρι και να το πετάξουν κάτω. Αυτά τα κινητικά προβλήματα είναι πολύ ενοχλητικά και εξοργίζουν αφάνταστα το άτομο και το περιβάλλον του. Συνήθως τα γόνατά τους είναι χτυπημένα.

Κάποιες από τις αυτο–ερεθιστικές στρατηγικές που οι άνθρωποι με ιδιοδεκτική αναζήτηση αναπτύσσουν περιλαμβάνουν τα χτυπήματα των χεριών τους, τα πηδήματα, τα χοροπηδήματα, τα σκαρφαλώματα, τις κλίσεις προς ανθρώπους και αντικείμενα, τα συνεχή κουνήματα ενώ κάθονται και το βάδισμα στις μύτες των ποδιών (που αυξάνει την δύναμη των μυών των ποδιών) (Anderson & Emmons 1996, Reisman & Hanchu 1992). Αυτή η μη κοινωνικά αποδεκτή συμπεριφορά μπορεί να ελαττωθεί εάν η ιδιοδεκτική δράση προγραμματιστεί μέσα στην καθημερινή ρουτίνα. Ισχυρά εισερχόμενα στις αρθρώσεις είναι χαλαρωτικά όπως το σπρώξιμο, σκαρφάλωμα, άλματα και βαριά φυσική άσκηση. Σε πολλές περιπτώσεις, αυτό-τραυματιστικές συμπεριφορές μπορεί να αναπτυχθούν όπως το χτύπημα του κεφαλιού (που προωθεί στον εγκέφαλο πιο ισχυρά αιθουσαίες και ιδιοδεκτικές πληροφορίες). Το δάγκωμα είναι επίσης συχνό. Ερεθίζει μια ισχυρή ιδιοδεκτική αίσθηση στο σαγόνι (Reisman & Hanchu 1992).

Το ιδιοδεκτικό σύστημα εργάζεται με το αιθουσαίο σύστημα για να «χτίσει» τον μυϊκό τόνο. Ενώ το αιθουσαίο σύστημα σχετίζεται κυρίως με τον κύριο τόνο, το ιδιοδεκτικό σύστημα ρυθμίζει και οργανώνει γενικά υπόβαθρα του τόνου σε σχέση με όλο το κορμί. Οι άνθρωποι με αισθητηριακές δυσκολίες πρέπει να καταβάλλουν μεγαλύτερη προσπάθεια για να αρχίσουν και διατηρήσουν την κίνηση, έτσι κουράζονται πιο εύκολα και δείχνουν να είναι «τεμπέλικοι» και μη κινητοποιούμενοι όταν προσπαθούν να διατηρήσουν ενέργεια (Reisman & Hanchu 1992).

Η αιθουσαία αίσθηση δουλεύει και σε άλλες περιοχές κοντά στην ιδιοδεκτική αίσθηση. Το αιθουσαίο σύστημα βοηθά να σχεδιάσουμε μια κίνηση και το ιδιοδεκτικό να την εκτελέσουμε. Πρέπει να γνωρίζουμε πού βρίσκεται το σώμα μας στον χώρο για να μπορέσουμε να κινηθούμε γλυκά. Οι άνθρωποι με προβλήματα σε αυτά τα συστήματα συχνά τρακάρουν σε έπιπλα, πόρτες και άλλους ανθρώπους. Σχεδόν πάντα έχουν μελανιές κάπου στο σώμα τους ως αποτέλεσμα αυτού (Anderson & Emmons 1996).

ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΙΔΙΟΔΕΚΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Πιθανές δυσλειτουργίες στην ιδιοδεκτική λειτουργία μπορεί να περιλαμβάνουν τα κάτωθι:

·Η κίνησή του είναι «σφιγμένη»
·Κουράζεται εύκολα, ιδίως όταν είναι όρθιο ή διατηρεί συγκεκριμένη στάση σώματος
·«Κλειδώνει» τις αρθρώσεις (πχ αγκώνες, γόνατα) για σταθερότητα (σφιγμένος)
·Δείχνει να έχει αδύναμους μυς
·Έχει αδύναμη σύλληψη με το χέρι
·Δεν μπορεί να σηκώσει βαρειά αντικείμενα (πχ είναι αδύναμο σε σύγκριση με τους συνομηλίκους)
·Θέλει να στηρίζει το σώμα του (ακόμη και σε δραστηριότητα)
·Περπατά στις μύτες των ποδιών
·Φτωχή αντοχή/κουράζεται εύκολα
·Δείχνει ληθαργικός (πχ δεν έχει ενέργεια, είναι νωθρός)
·Περνά την περισσότερη μέρα σε καθιστικό παιχνίδι (πχ κάνει ήρεμα πράγματα)
·Προτιμά το ήσυχο και καθιστικό παιχνίδι (πχ να βλέπει τηλεόραση, τα κομπιούτερς, βιβλία)
·Αποζητά περισσότερο παιχνίδια που τα παίζει καθιστός
·Προτιμά δραστηριότητες που τις κάνει καθιστός
·Διεγείρεται υπερβολικά κατά την κινητική δραστηριότητα
·Είναι συνέχεια «στην πρίζα»
·Αποφεύγει τις ήρεμες δραστηριότητες παιχνιδιού
·Το γράψιμό του είναι δυσανάγνωστο
·Έχει δυσκολία να μείνει μέσα στις γραμμές όταν βάφει ή γράφει

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΟΥ ΙΔΙΟΔΕΚΤΙΚΟΥ ΕΙΣΕΡΧΟΜΕΝΟΥ

ΔΙΕΓΕΡΤΙΚΟ:

Κεφάλι προς το έδαφος

Γρήγορη, ακανόνιστη, άρρυθμη

Ξαφνική απώλεια ισορροπίας

Αναπηδήσεις, πηδήγματα, κουνήματα

Γρήγορες κινήσεις κεφαλιού

ΗΡΕΜΙΣΤΙΚΟ:

Σιγανό, ρυθμικό λίκνισμα

Βαρειά εργασία

πηγη http://www.proseggisi.gr/